365తెలుగుడాట్ కామ్ ఆన్ లైన్ న్యూస్, జూన్ 24,2025 : జూన్ 25, 1975 రాత్రి… భారత ప్రజాస్వామ్య చరిత్రలో ఒక చీకటి అధ్యాయం మొదలైంది. ఐదు దశాబ్దాల క్రితం విధించిన అత్యవసర పరిస్థితి (ఎమర్జెన్సీ) చేదు జ్ఞాపకాలు, ప్రజల ప్రాథమిక హక్కులను కాలరాసిన నిరంకుశ పాలనను గుర్తుకు తెస్తోంది.
కాంగ్రెస్ నాయకురాలు ఇందిరా గాంధీ అధికారం కోసం చేసిన దాహానికి, గాంధీ, నెహ్రూ, పటేల్ వంటి మహనీయుల కృషితో నిర్మించిన ప్రజాస్వామ్యం బలి అయిందని రాజకీయవిశ్లేషకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు. ఇందిరా గాంధీ నిరంకుశత్వం, అతిక్రమణలు, నిరంకుశత్వంతో ప్రజాస్వామ్యం, స్వేచ్ఛపై దారుణంగా దాడి చేశారని వారు ఆరోపిస్తున్నారు.
ఎమర్జెన్సీకి దారితీసిన పరిణామాలు..
1971 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో రాయ్‌బరేలి నుంచి పోటీ చేసిన ఇందిరా గాంధీ విజయాన్ని సోషలిస్ట్ నాయకుడు రాజ్‌నారాయణ్ అలహాబాద్ హైకోర్టులో సవాలు చేశారు. ఆమె తన వ్యక్తిగత కార్యదర్శి, ప్రభుత్వ అధికారి యశ్‌పాల్ కపూర్‌ను తన ఎన్నికల ఏజెంట్‌గా నియమించుకోవడం, స్వామి అద్వైతానందకు లంచం ఇవ్వడం, వైమానిక దళ విమానాలను ఉపయోగించడం, ప్రభుత్వ అధికారుల సహాయం తీసుకోవడం, ఓటర్లకు మద్యం, దుప్పట్లు పంపిణీ చేయడం వంటి అవకతవకలకు పాల్పడ్డారు.
ఈ కేసు విచారించిన అలహాబాద్ హైకోర్టు న్యాయమూర్తి జస్టిస్ జగ్మోహన్ లాల్ సిన్హా, ఇందిరా గాంధీ ఎన్నికను రద్దు చేయడమే కాకుండా, ఆరు సంవత్సరాల పాటు ఎన్నికల్లో పోటీ చేయకుండా నిషేధించారు. ఈ తీర్పు ఆమె రాజకీయ భవిష్యత్తును ప్రశ్నార్థకం చేసింది.
ప్రతిపక్షాల ఐక్యత – జేపీ ఉద్యమం..
హైకోర్టు తీర్పు తర్వాత, ఇందిరా గాంధీ నైతికంగా రాజీనామా చేసి సుప్రీంకోర్టు నిర్ణయం కోసం వేచి ఉండాలని ప్రతిపక్షాలు డిమాండ్ చేశాయి. కానీ ఇందిరా నివాసం ముందు జస్టిస్ సిన్హాను సీఐఏ ఏజెంట్ అంటూ నినాదాలు చేశారు.
ఆ సమయంలో జేపీ (జయప్రకాష్ నారాయణ్) గుజరాత్, బీహార్‌లలో కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వాలకు వ్యతిరేకంగా ఉద్యమాన్ని నడిపిస్తున్నారు. అలహాబాద్ హైకోర్టు నిర్ణయం తర్వాత, ప్రతిపక్ష పార్టీలు ఇందిరా రాజీనామా చేయాలని డిమాండ్ చేస్తూ ర్యాలీలు నిర్వహించారు.
జూన్ 25న ఢిల్లీలోని రాంలీలా మైదానంలో భారీ బహిరంగ సభ ఏర్పాటు చేయబడింది. ఈ సభలో జేపీ మాట్లాడుతూ, ఇందిరా ప్రభుత్వాన్ని “చట్టవిరుద్ధం”గా ప్రకటించి, ఆమె రాజీనామా చేయాలని డిమాండ్ చేశారు.
అంతేకాకుండా, ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు, పోలీసులను “రాజ్యాంగ విరుద్ధ ప్రభుత్వం” ఆదేశాలను పాటించవద్దని పిలుపునిచ్చారు. ఈ సభకు తాను లోక్‌దళ్ ప్రతినిధిగా హాజరయ్యానని కేసీ త్యాగి గుర్తు చేసుకున్నారు.
అత్యవసర పరిస్థితి విధింపు..
ప్రతిపక్షాల పెరుగుతున్న ఆందోళన, పత్రికల స్వతంత్ర వైఖరి పట్ల ఇందిరా గాంధీ అసంతృప్తి చెందారు.
జూన్ 25న రాత్రి 11:45 గంటలకు, అత్యవసర పరిస్థితిని ప్రకటించే ఆర్డినెన్స్‌పై అప్పటి రాష్ట్రపతి ఫక్రుద్దీన్ అలీ అహ్మద్ సంతకం చేశారు. మరుసటి రోజు ఉదయం 6 గంటలకు అత్యవసర మంత్రివర్గ సమావేశం ఏర్పాటు చేసి దానిని ఆమోదించారు.
Read This also…Suzlon Secures Third Consecutive 170.1 MW Order from AMPIN Energy to Accelerate India’s Green Power Transition
ఇది కూడా చదవండి…అమ్మాయిల జీన్స్ పాకెట్స్ చిన్నవిగా ఎందుకుంటాయి? ఫ్యాషన్, మార్కెటింగ్ ‘గేమ్’ ఇదే..!
ఉదయం ఇందిరా గాంధీ రేడియో ద్వారా దేశ ప్రజలకు సందేశం ఇచ్చారు: “సోదరసోదరీమణులారా, రాష్ట్రపతి అత్యవసర పరిస్థితిని ప్రకటించారు. దీని కారణంగా భయపడాల్సిన అవసరం లేదు…”
అదే అర్ధరాత్రి నుండి ప్రతిపక్ష నాయకుల అరెస్టులు ప్రారంభమయ్యాయి. జేపీ, మొరార్జీ దేశాయ్, చౌదరి చరణ్ సింగ్, అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి, ఎల్‌కే అద్వానీ, బిజూ పట్నాయక్, పీలూ మోడీ, రాజ్‌నారాయణ్ వంటి ప్రముఖ నాయకులను అరెస్టు చేశారు. అరెస్టు అయిన వారికి బెయిల్ మంజూరు చేయవద్దని కోర్టులకు ఆదేశాలు జారీ చేయబడ్డాయి.
ఢిల్లీ నుంచి ప్రచురితమయ్యే వార్తాపత్రికల కార్యాలయాలలో విద్యుత్తు నిలిపివేశారు. జూన్ 26న కేవలం ప్రెస్ లేని వార్తాపత్రికలు మాత్రమే ఢిల్లీలో కనిపించాయి. అత్యవసర పరిస్థితి సమయంలో సెన్సార్‌షిప్ కారణంగా, చాలా మంది ఎడిటర్లు, జర్నలిస్టులను అరెస్టు చేశారు, ప్రభుత్వ వ్యతిరేక వార్తలు ప్రచురించడం ఆగిపోయింది.
ప్రజాస్వామ్యంపై మాయని మచ్చ..
అత్యవసర పరిస్థితిలో కోర్టుకు వెళ్లే హక్కుతో సహా పౌరుల అనేక ప్రాథమిక హక్కులు నిలిపివేశారు. ఇది భారత ప్రజాస్వామ్య చరిత్రలో ఒక మాయని మచ్చగా మిగిలిపోయింది. ఆ చేదు జ్ఞాపకాలు భారత పౌరులు తమ స్వేచ్ఛ, హక్కుల విలువను గుర్తుచేస్తాయి.