365తెలుగు డాట్ కామ్ ఆన్ లైన్ న్యూస్,ఖాట్మండు, సెప్టెంబర్ 12, 2025: నేపాల్‌లో రాచరికానికి మద్దతుగా జరుగుతున్న ఆందోళనలు ఆరు నెలలు పూర్తి చేసుకున్న నేపథ్యంలో, మాజీ రాజు జ్ఞానేంద్ర షా మళ్లీ క్రియాశీలకంగా మారారు. 2008లో రాచరికం రద్దు అయినప్పటి నుండి సామాన్యుడిగా జీవిస్తున్న ఆయన, ఇటీవల ఆలయాలు, పుణ్యక్షేత్రాలను సందర్శిస్తూ ప్రజలతో మమేకమయ్యేందుకు ప్రయత్నిస్తున్నారు.
జెన్-జి నిరసనల నేపథ్యంలో జ్ఞానేంద్ర చురుకుదనం:
గతంలో ‘రాజు తిరిగి రావాలి, దేశాన్ని కాపాడాలి’ అంటూ జరిగిన ఆందోళనల అనంతరం, ప్రస్తుతం జెన్-జి (Generation Z) యువత చేపడుతున్న నిరసనల నేపథ్యంలో జ్ఞానేంద్ర షా చురుకుదనం ప్రాధాన్యత సంతరించుకుంది. 2008లో రాచరికం రద్దు అయిన తర్వాత, గత 17 ఏళ్లుగా జ్ఞానేంద్ర సామాన్య జీవితం గడిపారు. కాఠ్మండులోని నిర్మల్ నివాస్‌లో నివసిస్తూ, కొన్నాళ్లు నాగర్జున కొండల్లోని తన ఫామ్‌హౌస్‌లో కూడా గడిపారు. అయితే, మార్చి 2025లో ఆయన కాఠ్మండుకు తిరిగి వచ్చినప్పుడు వేలాది మంది మద్దతుదారులు ఘనస్వాగతం పలికి, నిర్మల్ నివాస్ వరకు ర్యాలీగా తీసుకెళ్లారు. మే నెలలో ఆయన కుటుంబంతో కలిసి రాజభవనాన్ని సందర్శించి, పూజలు కూడా చేశారు.
రాచరికం పునరుద్ధరణ సంకేతాలా?
జ్ఞానేంద్ర షా ఇటీవల కాలంలో ఎక్కువగా ప్రజల్లో తిరుగుతున్నారు. ముఖ్యంగా పోఖరాలో ఆలయాలు, పుణ్యక్షేత్రాలను సందర్శిస్తూ, సామాన్య ప్రజలను కలవడం ఆయన రాజకీయ పునరాగమనం వైపు సంకేతాలు పంపుతోందని విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు.
రాచరికం, హిందూ రాష్ట్రం డిమాండ్లు:
నేషనల్ ప్రజాటంత్రిక పార్టీ (RPP) బహిరంగంగానే రాచరికం పునరుద్ధరణకు, నేపాల్‌ను హిందూ రాష్ట్రంగా ప్రకటించాలని డిమాండ్ చేస్తోంది. అవినీతి, నిరుద్యోగం, పెరుగుతున్న ద్రవ్యోల్బణంపై ప్రజల్లో తీవ్ర అసంతృప్తి నెలకొన్న నేపథ్యంలో, జ్ఞానేంద్ర షా పునరాగమనం, ఆయన పెరుగుతున్న క్రియాశీలత నేపాల్‌లో మళ్లీ రాచరికం రాబోతోందా అనే ఊహాగానాలకు దారితీస్తోంది.
నేపాల్ రాజకీయాల్లో కీలక పరిణామాలు:
1951: ప్రజాస్వామ్య ఉద్యమంతో రాణా పాలన ముగింపు.
1959: నేపాల్‌లో తొలిసారిగా ప్రజాస్వామ్య ఎన్నికలు.
1960: రాజు మహేంద్ర పార్లమెంట్‌ను రద్దు చేసి, పంచాయతీ వ్యవస్థను ప్రవేశపెట్టారు.
1990: ప్రజా ఉద్యమంతో బహుళ పార్టీల ప్రజాస్వామ్యం, రాజ్యాంగబద్ధ రాచరికం పునరుద్ధరణ.
1996-2006: మావోయిస్టు తిరుగుబాటుతో రాచరికాన్ని రద్దు చేయాలనే డిమాండ్ బలం పుంజుకుంది.
2001: రాజభవనంలో జరిగిన ఊచకోతలో రాజు బీరేంద్ర, రాజకుటుంబీకులు హత్య. జ్ఞానేంద్ర షా రాజుగా బాధ్యతలు స్వీకరించారు. (దీనికి ముందు 1950లో 4 ఏళ్ల జ్ఞానేంద్రను రాజుగా ప్రకటించారు.)
2005: రాజు జ్ఞానేంద్ర సర్వాధికారాలు చేజిక్కించుకుని, పార్లమెంట్‌ను రద్దు చేశారు.
2006: ప్రజా ఉద్యమంతో పార్లమెంట్ పునరుద్ధరణ, రాచరిక అధికారాల తగ్గింపు.
2008: రాచరికం అంతం, ప్రజాస్వామ్య గణతంత్ర రాజ్య ప్రకటన.
ఇది కూడా చదవండి…శ్రీజ మహిళా పాల ఉత్పత్తి సంస్థను సందర్శించిన కేంద్ర సహాయ మంత్రి ప్రొఫెసర్ ఎస్.పి. సింగ్ బాఘేల్..
2015: నేపాల్ కొత్త రాజ్యాంగాన్ని ఆమోదించింది, సమాఖ్య వ్యవస్థను స్వీకరించి, 7 రాష్ట్రాలను ఏర్పాటు చేసింది.
2022: సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో ఏ పార్టీకీ స్పష్టమైన మెజారిటీ రాలేదు, అస్థిర సంకీర్ణ ప్రభుత్వం ఏర్పడింది.
2024: కె.పి. శర్మ ఓలీ నాలుగోసారి ప్రధానమంత్రిగా బాధ్యతలు చేపట్టారు.
2025: ప్రభుత్వంపై జెన్-జి నిరసనలు, కె.పి. శర్మ ఓలీ రాజీనామా.